Тохсунньу 20 күнүгэр улуус 9, 11 кылааһын үөрэнээччилэригэр уонна төрөппүттэригэр анаан улуус үөрэххэ управлениета семинар ыытта. Семинар сыала-соруга – быйылгы үөрэх дьылыгар оҕолор биир кэлим тургутууну этэҥҥэ ааһан, сөбүлүүр идэлэринэн үөрэххэ туттарсан, олоххо суолларын таба тайаналларыгар көмөлөһүү.
Мунньахха Тааттатааҕы үөрэх управлениетын эппиэттээх үлэһиттэрэ З.П.Охлопкова, Н.Д.Осипова, Н.С.Андреева, О.А.Иванова, "Тускул" психологическай сулууспа киинин директора П.И.Афанасьева кыттыылаах тирээн турар кыһалҕаларга сүбэ-ама биэрдилэр, ырытыылары оҥордулар.
Төрөппүттэргэ уонна оскуоланы бүтэрээри, тургутууну ааһаары сылдьар оҕолорго анаан бу мунньахтан туох ыйыыны-кэрдиини ылбыппытын тиэрдэргэ холонуом.
Бастатан туран, оҕолор булгуччулаах предметтэри таһынан талар предметтэргэ быһаарынар кэмнэрэ тохсунньу 31 күнүнэн түмүктэнэр. Ол кэннэ Россия үрдүнэн БКЭ предмети талыы баазата сабыллар. Онон бу күннэргэ чопчу быһаарыныахха наада.
Математика предметигэр 11 кылаас оҕолоро икки таһымынан тургутууну ааһаллар: базовай эбэтэр профильнай. Үрдүк үөрэххэ киирэр оҕолор хайаан да профильнайы талаллар.
Быйылгы оскуоланы бүтэрээччилэр 42.6% обществознание предметин талан олороллор. Былырыын бу предметтэн сылтаан кыра баалга туттаран элбэх оҕо сатаан үрдүк үөрэххэ киирбэтэх чахчыта этилиннэ, онон бу предмеккэ бэлэмнэнии тэрээһиннээхтик, эппиэтинэстээхтик барыан наада эбит. Араас биричиинэнэн эрдэ туттарар оҕолор кулун тутар, муус устар ыйдарга, сүрүн састаап ыам ыйыгар, бэс ыйыгар, хос туттарааччылар балаҕан ыйыгар туттараллар. Былырыыҥҥыттан ыла оҕолор тургутууларын on-line системанан бэрэбиэркэ барар, ол аата Дьокуускай куоракка оҕолору талан, республика ханнык баҕарар муннугар хайа аудиторияҕа, ханнык остуолга оҕо хайдах туттара олороро көстөр бэрээдэгэ олохтонор.
ВПР (Всероссийская проверочная работа) диэни быйыл бары истэ-билэ сылдьабыт. Манна туттарар предметтэрин талбатах оҕолор эрэ бу тургутууну ааґаллар диэн бэлиэтиибит. 11 кылаастарга физикаҕа муус устар 25 күнүгэр, химияҕа – 27.04, биологияҕа – 11.05, географияҕа 16.05, историяҕа – ыам ыйын 18 күнүгэр туттараллар.
Бу тыҥааһыннаах түгэн-нэргэ төрөппүт өттүттэн хаһааҥҥытааҕар да оҕоҕо күүстээх болҕомто эрэйиллэр. Оҕону ыгылыппакка, кини балаһыанньатын өйдөөн, майгытын учуоттаан сыһыаннаһыы наада диэн психологтар сүбэлээтилэр.
Таатта улууһа, историяттан биллэххэ, республика үрдүнэн аан бастакынан "Абитуриент" штабын тэрийэн үлэлэппитэ, билигин республика бары улуустарыгар тарҕаммыт, республика салалтатынан өйөнөр үгэскэ кубулуйда. Бу тэрээһин олус наадалааҕын ааһан, булгуччулаах ирдэбил да буолуон сөп. Мунньахха былырыын үлэлээбит кылаас салайааччылара санааларын эппиттэринэн, быйыл штаб тэриллэр сирэ куорат киинигэр буолуон наадатын, техническэй средстволарынан хааччыйыы баар буолуон эттилэр. А.И.Софронов аатынан 1№-дээх оскуола учууутала Р.И.Пинигина-Сосина бэйэтин уопутуттан кэпсээбитэ, мин санаабар, бары кылаас салайааччыларыгар үтүө холобур буолуон сөп. Ол курдук, Равелла Иннокентьевна иитэр-үөрэтэр оҕолорун 5 кылаастан илдьэ сылдьан, барыларын кыра эрдэхтэриттэн туохха талааннаахтарын, майгыларын билэн, 9 кылаастан орто, үрдүк үөрэх кыһаларыгар экскурсиялатан, студеннары кытта кэпсэтиннэрэн, преподавателлэри кытта көрсүһэннэрэн, кини кылааһын оҕолоро 11 кылааска үөрэнэ киириилэригэр ханнык үөрэххэ киирэбин диэн мунаарбакка, быһаарынан, күүстээхтик сыал-сорук туруорунан бэлэмнэнэн, талбыт үөрэхтэригэр 100% бука бары киирэн, үөрэнэ сылдьалларын эттэ. Дьэ бу учууталга улахан ситиһии. Чахчы да үтүө холобур буолар дьоһун үлэ түмүгэ.
Быйылгыттан ыла сорох үөрэх кыһалара бэйэлэрин тутаах предметтэринэн эбии тургутуу ыытыахтаахтар. Холобур, медицинскэй институт "Человек" дисциплинаҕа, медицинскэй колледжка – тестирование ыытыллар.
Үөрэх управлениетыттан Н.С.Андреева математика предметигэр былырыын биһиги улууспут оҕолоро БКЭ хайдах туттарбыттарын, ханнык сорудахтарга тоҕо ыарырҕаппыттарын ырытыы оҥорбута олус наадалаах иһитиннэрии диэн сыаналаатым.
Ити эрээри бу күҥҥэ дылы биһиги республикабыт киин куораттарга үөрэх ханнык кыһаларыгар дуогабар түһэрсибитэ, олимпиада ханна буолара биллэ илигэ бытаарыы курдук сыаналаныан сөбө эбитэ дуу эбэтэр министиэристибэлэрбит тутуллара уларыйан үөһээттэн быһаарылла илигэ дуу диэн ыйытыы биэрбит төрөппүттэр мунааран хааллылар, тустаах үлэһиттэртэн чуолкай эппиэт истибэтилэр. Онон бу күннэргэ ити суһаллык чуолкайданыан, ону ааһан оҕолору бэлэмниэххэ, идэлэрин чопчу быһаарыналларыгар үлэни ыытыахха наада буолбут.
Анна Посельская.
