Л.Н.Турнин төрөөбүтэ 100 сылынан «Айдарыылаах хомусчут Лука Турнин» республикатааҕы эстафета муус устар 12 күнүгэр Хаҥалас улууһуттан саҕаланна. Сарсыарда кыраныыссаҕа биһигини, 11 киһилээх Таатта делегациятын, Төхтүр ансаамбыла уруйдуу-айхаллыы көрүстэ. Делегация састаабыгар 1957 с. Москваҕа барбыт, Лука Турнин тэрийбит 28 киһилээх Таатта хомусчуттарын ансаамбылын кыттыылааҕа М.С.Андросова, Чычымахха бэйэтэ тэрийбит хомус музейдаах, Лука Турнины үйэтитээччи, сырдатааччы, кини бүтэһик ансаамбылын кыттыылааҕа А.Н.Канаева-Дьүрүскээнэ, улуустааҕы культура управлениетын фольклорга специалиһа М.Г.Егорова, Харбалаахтааҕы музыкальнай оскуола дириэктэрэ, Лука Турнин хомуска сыыйа тардыытын ньыматын научнай чинчийээччитэ Л.П.Ефремова, Аан дойдутааҕы Хомус музейын үлэһитэ А.А.Егоров, Лука Турнин аатынан 2014 с. хомус күрэһин стипендиата Айтал Мырсанов, олоҥхоһут, тойуксут А.Н.Николаев уонна Лука Турнин музейын сэбиэдиссэйэ, бу строкалар автордара киирсэн сырыттыбыт.
Төхтүргэ дьаһалта дьиэтигэр нэһилиэк баһылыга Н.Н.Ефимов, ХаІалас улууһун культураҕа управлениетын начальнига С.В.Громова, салайааччылар көрсөн, итии чэйдээх төгүрүк остуол тула олорон, нэһилиэктэрин билиһиннэрдилэр. Оскуолаҕа тиийбиппит эрдэттэн кэтэспит оскуола уонна кырачаан детсад оҕолоро киирэр ааҥҥа сэлэлии туран, биһигини үөрэ-көтө көрүстүлэр, хомус тардан дьүрүһүттүлэр. Онтон эстафетабыт сүрүн символын (бэлиэтин) — Б.Ф.Неустроев-Мандар Уус оҥорон, Лука Николаевичка биэрбит хомуһун кыыһа Ираида Лукинична Соломонова тутан киллэрдэ. Кинини улуустааҕы культура управлениетын начальнига А.П.Лопатин, Тыараһа нэһилиэгин баһылыга С.В.Сунхалыров икки өртүттэн арыаллаан киирдилэр. Олохтоохтор эҕэрдэлэрин кэнниттэн таатталар айдарыылах хомусчуппут Лука Турнин олоҕун, айар үлэтин, кини аатын үйэтитиини бары өртүттэн сырдата сатаатыбыт: ахтыынан, слайданан, быыстапканан. Бу эстафетаҕа республикаҕа бастакынан аарыктаах хомус оҥоһуллан, дьон-сэргэ иннигэр таҕыста. Хомуһу Ираида Лукинична хомус ууһа Прокопий Быгынановка оҥортордо. Онтон Айтал Мырсанов хомуска маастар-кылаас биэрдэ. Тэрээһин А.А.Николаев Таатталыы оһуохайынан түмүктэннэ.
Салгыы эстафета Нам улууһугар Партизан сэлиэнньэтигэр тиийдэ. Эдэр баһылык А.Н.Зырянов үлэһиттэрин кытта үөрэ-көтө көрүстүлэр. Дьэ манна чахчы хомус биһигэ баарын, олохсуйбутун көрөн-истэн үөрдүбүт. Идэтигэр бэриниилээх, үтүөлээх үлэһит Дмитрий Иванович Кривошапкин детсад оҕотуттан кырдьаҕаһыгар тиийэ үгүс ансаамбылы тэрийэн, нэһилиэк улахан аҥаара бары хомуска оонньуулларын ситиспитин киһи сөҕөр-махтайар эрэ. Билигин сааһыран эрэр салайааччыны сиэнэ В.В.Колесов солбуйан эрэрэ көлүөнэ утума салҕана турарын көрдөрөр. Хомусчуттар үгүс ситиһиилэрин сэргии көрдүбүт. Слайданы көрдөрбүппүт кэнниттэн икки эдэр культура үлэһитэ миигиттэн флешканан Лука Турнин туһунан матырыйаалы көрдөһөн ылбыттара хомуһу улаханнык сэҥээрэллэрин, хомус сайдар кэскиллээҕин көрдөрөр.
Эстафета Намҥа тиийэн түмүктэннэ. Киин сир буолан араас тэрээһин элбэҕин үрдүнэн, биһигини Олоҥхо дьиэтигэр Нам культураҕа управлениетын начальнига Е.А.Заровняева быыс булан көрүстэ. Тэрээһиммит онно ыытылынна. Кылгастык эстафета сыалын-соругун билиһиннэрдибит уонна 2015 сыллаах Лука Турнин куонкуруһун стипендиата, ХИФУ устудьуона Ира Охлопкова хомуска маастар-кылаас биэрдэ. Бу сылдьарбыт тухары, «Таатта» телестудия үлэһиттэрэ бэйэлэрин коллегаларыгар сорудах биэрэн, Хаҥалас, Нам телестудиялара кэлэн уһуллулар, интервью ыллылар уонна ити улуустар хаһыаттарыгар Лука Турнин туһунан заметка биэрдибит. Айаммытыгар саҥардыы үлэлээн эрэр эдэр суоппар Андрей Петров илдьэ сырытта, кини хаартыскаҕа түһэрэн көмөлөстө. Лука Турнин төрөөбүтэ 100 сылын көрсө былааннаммыт республикатааҕы эстафетабыт саҕаланна. Инникитин эстафета илин эҥэр уо.д.а. улуустарынан өссө үрдүк тэрээһиннээх айанныа диэн эрэнэбит.
Светлана СОБАКИНА,
Лука Турнин
музейын сэбиэдиссэйэ.
